زمان می‌خریم، دشواری‌ها همچنان برجاست

توسعه صنعت نرم‌افزار در جهان امروز، در فضای تهی حادث نگردیده و عواملی چند وجهی زمینه‌ساز توسعه آن بوده است. این عوامل در حوزه‌های قانونگذاری چه به جهت رشد و چه از جنبه کنترل انحصار در حوزه کسب‌وکار و وجوه اجتماعی و فرهنگی بستر مناسب را فراهم آورده است. در کشور ما صنعت نرم‌افزار و در معنای کلی‌تر فناوری اطلاعات علیرغم همه تلاش‌ها و باورهای فردی در بخش دولتی و بخش خصوصی ثمره مورد انتظار را در بر نداشته است. عمده‌ترین عوامل تاثیرگذار بر توسعه صنعت نرم‌افزار در زیر برشمرده شده است.

زمان می‌خریم، دشواری‌ها همچنان برجاست*شهرام فریدنی- دنیای کامپیوتر و ارتباطات
توسعه صنعت نرم‌افزار در جهان امروز، در فضای تهی حادث نگردیده و عواملی چند وجهی زمینه‌ساز توسعه آن بوده است. این عوامل در حوزه‌های قانونگذاری چه به جهت رشد و چه از جنبه کنترل انحصار در حوزه کسب‌وکار و وجوه اجتماعی و فرهنگی بستر مناسب را فراهم آورده است. در کشور ما صنعت نرم‌افزار و در معنای کلی‌تر فناوری اطلاعات علیرغم همه تلاش‌ها و باورهای فردی در بخش دولتی و بخش خصوصی ثمره مورد انتظار را در بر نداشته است. عمده‌ترین عوامل تاثیرگذار بر توسعه صنعت نرم‌افزار در زیر برشمرده شده است.

حقوق مالکیت: به لحاظ حقوقی، مالکیت در عرف اجتماعی ما در درجه‌ای از اعتبار است که حتی قداست دارد، اما در تعریف و باور مالکیت گویی که نرم‌افزار و فکر متبلور شده در ابزارها و ساخته‌ها پذیرفته شده نیست. بدیهی است در هر زمینه‌ای که مالکیت به شکل عملی محترم دانسته نشود، توسعه و نوآوری ناگزیر متوقف می‌گردد. در همه سازمان‌ها و محیط زندگی کاری و خصوصی، در حد وسیعی از نرم‌افزارهای فاقد لیسانس استفاده می‌کنیم. منشا اجتماعی این نگرش، ناباوری به اصل مالکیت و احترام به حقوق تولیدکننده است.

سرمایه‌گذاری: هدف از سرمایه‌گذاری ایجاد ارزش افزوده است که سرمایه‌گذار سهم اصلی را از آن کسب می‌کند. سایر ذی نفعان از نتایج بهره می‌گیرند. سرمایه‌گذاری در صنعت نرم‌افزار داخل کشور عاقلانه نمی‌باشد، چون محصول حاصل از حرکت سرمایه و کار در صنعت نرم‌افزار متعلق به سرمایه‌گذار نیست و راهکارهای قانونی به اندازه کافی برای حفظ حقوق سرمایه‌گذار خالق ارزش، شکل عملی به خود نگرفته است.

محدودیت بازار: در چند دهه گذشته با تربیت نیروی متخصص در داخل کشور تلاش کرده‌ایم که شرایط بروز و ظهور نوآوری و بهره‌گیری از تولید خدمات در این حوزه از صنعت را گسترش دهیم. خیل متخصصینی که در بازار فناوری اطلاعات به صورت جمع‌های منسجم در شکل بنگاه‌های کسب‌وکار یا کارکنان آزاد فعال گردیده‌اند، به لحاظ محدودیت بازار به قصد جاباز کردن برای خود عمدتاً رقابت نکرده بلکه به فشار بر یکدیگر اقدام کرده‌اند. شرکت‌های پیمانکار در مناقصه‌های برگزار شده به منظور گریز از ورشکستگی به انتحار تن در می‌دهند و بی‌توجه به عواقب زیان بار بلندمدت، قیمت‌ها را می‌شکنند که سراشیبی سقوط بنگاهشان را افزون می‌نمایند و ناچار، هرچه بیشتر از کیفیت کار خواهند کاست که نهایتاً کارفرما نیز از این کاهش قیمت بهره‌ای نمی‌برد. بازار را باید گسترش دهیم، گسترش این بازار در ارتباط گسترده تجارت جهانی ممکن است. با ارتباط جهانی می‌توان به بازار جهانی دست یافت.

نظام نظارتی دولتی و نظام مهندسی نرم‌افزار: در سطح کلان حاکمیت، نظام نظارتی که امروز شورای عالی انفورماتیک آن را نمایندگی می‌کند و در سطح بنگاه‌ها نظام‌صنفی رایانه کشور این نقش را بر عهده دارد و به لحاظ تخصصی، انجمن انفورماتیک ایران، ساخت یافته‌ترین تشکل است و انجمن‌های حرفه‌ای دیگری نیز در این حوزه فعالیت دارند. تقویت این سازمان‌ها وظیفه هر فعال در عرصه فناوری اطلاعات است. تا در درون این سازمان‌ها بیش از آنچه که امروز داریم شاخص‌های ارزیابی نرم‌افزار، سیستم و کارشناسان، تدوین و در فضای صنعت فناوریی اطلاعات پذیرفته گردد. تقویت این سازمان‌ها وظیفه جمعی همه افرادی است که در این حرفه فعالیت دارند. به لحاظ جایگاهی که هر بنگاه و فرد در این کسب‌وکار دارد باید با این انجمن‌ها مرتبط باشد تا بتواند حیطه کسب‌وکار و یا حرفه خود را صیانت نماید و در آن چهارچوب به افزایش توان و اعتبار و رونق کار خویش به شکل جمعی بکوشد. این موارد را می‌توان از تشکل‌های حرفه‌ای با سابقه در مشاغل تخصصی دیگر کسب تجربه کرد.

دیدگاه مدیران عالی و میانه: این مقوله می‌بایست مورد مطالعه دقیق علمی قرار گیرد که چرا در دورانی که فناوری اطلاعات همه عرصه‌های تولید و خدمات را در جهان در می‌نوردد، هنوز بسیاری از سازمان‌های داخلی، دغدغه آموزش دوره‌های ابتدایی ICDL را دارند. نیاز به فناوری اطلاعات در سازمان‌ها عمدتاً از نیاز مدیران به ابزارهای انجام تولید و ارائه خدمات بر نمی‌خیزد و عمدتاً این شرکت‌ها و فروشندگان نرم‌افزار و سیستم هستند که برای ادامه حیات خویش این نیازها را می‌سازند و گهگاه منافع کارفرما به لحاظ ضعف در شناخت نیازهای متناسب با کسب‌وکار، در سازمان مشتری به فراموشی سپرده می‌شود.

نقش مشاوران: مشاورانی که بتوانند در شناخت نیاز مدیران یاری‌رسان باشند و ارتباط میان کارفرما و مجری را تامین کنند، گوهرهای گرانبهایی هستند که هم تعدادشان کم است و هم ارزش شناخته شده خویش را در بازار کار نیافته‌اند. دیده می‌شود که به سبب وجود معضلات تولید در صنعت نرم‌افزار و فناوری اطلاعات، شرکت‌های مجری در پی گریز گاهی، نام مشاور بر خود می‌نهند و نه تنها مشاوره شایسته‌ای ارائه نمی‌دهند بلکه کار اصلی خویش را نیز گم می‌کنند. خلاصه کلام برای همه حیطه‌های کسب‌وکار باید شاخص، ملاک، قانون و باور وجود داشته باشد. این امر در صنعت نرم‌افزار نیز صادق است. بدون ساختار و بستر مناسب، در بهترین حالت تنها می‌توان مشکلات را اندکی به تاخیر انداخت. محصول نرم‌افزاری ما آن روز اعتبار می‌یابد که:
• حقوق مؤلف رعایت گردد.
• قانون پشتوانه حفظ حقوق تولیدکننده باشد.
• استانداردها در تولید رعایت شود.
• نیاز واقعی از کسب‌وکار برخواسته باشد.
• مشاوران دارای صلاحیت، یاری دهنده مشتری در انتخاب و ارزیابی محصول تولید شده باشند.
*مدیر فروش سیستم‌های اطلاعاتی شرکت ایریسا
منبع:http://itna.ir/